Yapı Denetim
 |
YAPI DENETİMİN TEORİK ÇERÇEVESİ Yapı denetiminin teorik çerevesini çizmek, kavramın yalın halinin tanımını yapmaktan geçmektedir. Çünkü tanım, yapı denetimin muhtevasına ve işleyişine ilişkin kabulleri görünür kılacak, sistemin olmazsa olmazlarını açığa çıkaracaktır. Yapı denetimi, yapı üretim sürecinin bütününü ifade etmektedir; başlayıp biten, belirli bir anla ve işle sınırlı olmayan, yer seçimi, planlama, tasarım (proje) ve yapım (inşa) gibi yapı üretiminin bütün unsurlarını ve bütün aşamalarını kapsayan muhtevaya sahiptir. İşin sahibinin kamu ve/veya özel sektör olması önemini ve gerekliliğini etkilememektedir. Yapı denetimi müteahhitten (yüklenici) bağımsız olmak zorundadır. Bu zorunluluk, yapı denetiminin "kamusal bir hizmet" olmasına dair gerekliliğe işaret etmektedir. |
| KUVVETLER AYRILIĞI Bugün mevcut durum ne yazık ki bu zorunluluğun gereklerinden hayli uzaktır. Mal sahibi ve/veya müteahhit ile yapı denetim kuruluşu arasındaki ilişki sorunludur; yapı denetim kuruluşu, müteahhit veya mal sahibi ya da her ikisi tarafından müştereken belirlenmekte ve belirli bir ücret karşılığında denetim yapmaktadır. Bir başka deyişle, yapı denetim kuruluşu ücret aldığı işvereni denetlemektedir. "Yap Sat" türü yapı üretim sisteminde, müteahhit ile mal sahibi aynılaşmakta, dolayısı ile yapı denetim kuruluşu her durumda da müteahhide hizmet verir durumda kalmaktadır. Yapı üretimini denetlemekle görevli kuruluşun, hizmet bedelini yapı müteahhidinden alması, bu hizmetin verilmesinin maddi temellerini ortadan kaldırmaktadır. Mevcut sistemin en dikkat çeken sorunlu konusu, TOKİ, KİPTAŞ gibi kuruluşların denetim sisteminin dışında tutulmasıdır. Kamu kurumlarının, üretim sürecindeki denetm işini kendi organizasyonları, olanakları, kadrolarıyla yapıyor olması anlaşılır bulunurken, kamu olanaklarıyla devasa şirketler haline gelen ve büyük ölçekli iş yapan/yaptıran, yüz binlerce konut üreten TOKİ ve KİPTAŞ gibi şirketlerin sistemin dışında tutulması kabul edilebilir değildir. |
 |
 |
İMAR ve YAPILAŞMA SİSTEMİNİN TAMAMLAYICISI Ülkemiz asli sorunları arasında köyden kente göç, kaçak ve sağlıksız yapılaşma, seçim dönemlerinde çıkarılan imar afları ve çarpık kentleşmenin doğurduğu sonuçlar yer almaktadır. Kentlerimiz, rahat ve kolay yaşanır yerler olmaktan çok uzaktır ve deprem gibi doğal afetler karşısında insanımız korunaksızdır. Yapı denetimi, yapı üretim sürecinin başat sorunu olarak ülke gündeminde önemli bir yer tutmaktadır. Yapı denetimi, yapı üretim sürecinin bütün aşamalarını kapsadığı ve niteliklerinin artırdığı oranda anlamlıdır. Yapı denetimi ne salt güvenli yapı üretimidir ne de doğal afetlerle sınırlıdır. Yapı denetim süreci; yer seçimi, kent planlaması, zemin etüdü, projelendirme, yapım koşulları, çevre güvenliği, estetik, sağlık koşulları, ekonomi ve garanti sürelerini içermelidir. |
